در این بخش مقاله درباره عطار نیشابوری قرار داده شده است. عطار نیشابوری در غالب قصائد و غزليات و سائر آثار خويش از خود به لفظ «عطار» نيز ياد مي كند و معاصرين و ديگران هم او را بدين عنوان شناخته اند و شهرت اين عنوان به حدی است كه نام و عناوين ديگر او را تحت الشعاع قرار داده و تقريبا از خاطرها برده است. علت شهرت او بدين نام چنانكه علاقه فقيد محمد قزويني در مقدمه تذكره الاوليا ذكر فرموده اند آنست كه وي دارو فروش بوده و طبابت مي كرد و در عرف چنين كسي را عطار مي گفته اند و هنوز هم مي گويند.

مقاله درباره عطار نیشابوری در ۲۸ صفحه در قالب word با قابلیت ویرایش آماده دانلود می باشد.

عطار نیشابوری

عطار عمر خود را از «هفتاد و اند» سال بالاتر نبرده است و اين دو نكته مستفاد است از مقدمه علاقه محمد قزوينی بر تذكره الاوليا عطار را گمان مي رود كه دلالت شيخ در حدود سال پانصد و چهل اتفاق افتاده و وفات او چنانكه خواهيم گفت به سال ششصد و هيجده و در قتل عام نيشابور بدست مغول واقع شده و او نزديك به هشتاد سال و علي التحقيق هفتاد و اند سال زندگاني كرده است و اين نظر مبتنی است بر اينكه شيخ سنين عمر خود را از سي سالگي تا هفتاد و اند سالگي دراشعار خود قيد نموده است:

به زير خاک بسی خواب داري ای عطار
مخسب نيز چو عمر آمدت به نيمه شست

معلومات عطار نیشابوری

چنانكه از مطالعه آثار عطار بر می آيد وي مردی بوده است مطلع از علوم و فنون ادبي و حكمت و كلام و نجوم و محيط بر علوم دينی از تفسير و روايت احاديث و فقه و به اقتضای شغل خود بصير درگياه شناسی و معرفت خواص ادويه و عقاقير و آگاهيش از مبادي طلب نيز قابل انكار نيست. به احتمال هر چه قوي شيخ ما اوائل زندگي و شانزده سال نخستين عمر خود را در شهر قديم و بقيه را تاوقتي كه شهادت يافت و درشادياخ و شهر جديد بسر مي برد و به اقتضای شغل خود و پدرش مبادي طب و داروشناسي را فراگرفت و معالجه نيز مي كرد.

مذهب عطار نیشابوری

چنانكه ظواهر آثار عطار گواهي مي دهد او مذهب اهل سنت داشته است اظهار عشق و علاقه آتشين به خلفاي سه گانه و مدح وستايش شافعي و ابو حنيفه و مثنوی خسرونامه و تكريم ائمه سنت در تذكره الاولياء دليلي است ظاهر وغير قابل انكار، اندرزهای عطار به متعصبان كه روي سخن با شيعيان است و غلو او در دفاع از عقايد سنيان و صحت خلافت ابوبكر و عمر به حدي صريح و تند است كه به او هيچ روي تاويل نمي پذيرد و حمل آن بر تقيه مكابره با عيان است.

چند نكته راجع به زندگاني عطار نیشابوری

آنچه مسلم است عطار داراي ثروت و مكنت شخصي بوده و احتياج به خلق نداشته است. داشتن داروخانه ايی كه همه روز عده كثير و به قول خودش «پانصد شخص» بدان مراجعه كرده و دارو مي خريده اند محتاج به چندين شاگرد است و دليل تمكن و وسعت مالي صاحب آن نيز هست، خود عطار نيز اعتراف دارد كه متكمن است و محتاج كسي نيست:

به حمد الله كه در دين بالغم من
بدنيا از همه كس فارغم من

هر آن چيزي كه بايد بيش از آن هست
چرا يازم به سوي اين و آن دست

مولانا و عطار

بنابر گفته جامی و دولتشاه وقتي كه مولانا به همراه پدر خود از بلخ هجرت کرد ودر نيشابور با شيخ عطار ملاقات نمود و عطار كتاب اسرار نامه را به وي داد. از اينها كه بگذريم ارتباط معنوي و پيوستگی روحانی مولانا به عطار انكار پذير نيست افلاكی چند حكايت آورده است كه از روي آنها نظر مولانا به عطار روشن می گردد و چون داوری بزرگي چون او درباره عطار ارزش خاصي دارد آنها را در اين صفحات نقل مي كنيم : «فرمود كه حكيم الهی و خدمت فريد الدين عطار قدس الله سرهما بس بزرگان دين بودند و ليكن اغلب سخن از فراق گفتند اما ما سخن همه از وصال گفتيم»

آثار عطار نیشابوری

آثار مسلم عطار همانها است كه در مقدمه «خسرو نامه» و «مختار نامه» آنها را ذكر كره و عبارتست از : الهي نامه، اسرارنامه، جواهر نامه، خسرو نامه، شرح القلب، مصيبت نامه، مقامات طيور يا منطق الطير، ديوان قصائد و غزليات مختار نامه كه مجموعه رباعيات اوست.

منطق الطير ۴۴۵۸ بيت
الهی نامه ۶۵۱۱ بيت
مصيبت نامه ۷۵۳۵ بيت
اسرار نامه ۳۳۰۵ بيت
خسرو نامه ۷۸۳۸ بيت

فرزندان عطار نیشابوری

عطار دارای فرزندان بوده و يكي از فرزندانش ظاهرا در سی و دو سالگي وفات يافته و اين معني مستفاد است از دو رباعی كه در مختار نامه آمده و اينک در اينجا به نقل آن مي پردازيم:

تا چند كشتم ز مرگ تو درد از تو
وز سينه آتشين دم سرد از تو

اي چشم وچراغ مرده تدبيرم چيست
من بردم رنج و خاك برخورد از تو

دردا كه بر چون سمنت مي ريزد
زلف سيه پرشكفت مي ريزد

اي سي و دو ساله من آخر بنگر
كان سي و دو در از دهنت مي ريزد

فوت عطار نیشابوری

قديم ترين ماخذ درباره پايان كار عطار روايت ابن الفوطي است «و استشهد علي يد التتار به نيشابور» كه به موجب آن معلوم مي شود كه عطار به مرگ طبيعي نمرده و شربت شهادت نوشيده و محل قتلش شهر نيشابور بوده.